W poszukiwaniu klucza – „Krótka historia Stowarzyszenia Nieurodziwych Dziewuch i inne opowiadania”, Helen Oyeyemi

Krótka historia Stowarzyszenia Nieurodziwych Dziewuch to zbiór dziewięciu, odmiennych tematycznie, klimatycznie i strukturalnie opowiadań. Opowieści te wyszły spod pióra wielokrotnie nagradzanej (m. in. British Book Award, Somerset Maugham Award czy wyróżnieniem PEN Open Book) brytyjskiej pisarki, Helen Oyeyemi. W 2017 roku królowały na liście najlepszych książek portalu Slate i NPR Books.

Ich wybór jest rozmyślny, utwory łączy jedynie powracający symbol klucza. Ten, choć ulotny i ledwo dostrzegalny motyw, stanowi oczywistą metaforę swego rodzaju wtajemniczenia. By zrozumieć opowiadania Brytyjki, należy podejść do nich z rozwagą oraz świadomością, iż nie jest to literatura przejrzysta. Jej zrozumienie wymaga wnikliwej lektury, a i ta nie jest w stanie zagwarantować odnalezienia odpowiedzi na wszystkie rodzące się podczas jej odczytu pytania i wątpliwości.

Brytyjkę cechuje swoisty dar w postrzeganiu pozornie prozaicznego świata, któremu to w swoich opowieściach nadaje nieuchwytnej magii i niekwestionowanej iluzoryczności. Niewyszukane życiowe sytuacje, w jakich stawia ona swoich bohaterów, nabierają specyficznego i nieodgadnionego kształtu, który zaciera granicę pomiędzy rzeczywistością a sennym marzeniem. Każda ze snutych przez Oyeyemi opowieści balansuje na granicy baśniowości i groteski tworząc niejednoznaczny obraz.

Pisarka stawia na enigmatyczną grę z czytelnikiem, zapewniając mu podróż pełną pułapek, niedomówień i niejasności. Od samego odbiorcy zależeć zaś będzie, czy dorówna on autorce kroku, czy w opowiadaniach doszuka się klucza do zrozumienia, czy odkryje granicę między wiarygodnością a abstrakcją. Oyeyemi nie podaje bowiem na tacy istotnych i niezbędnych tropów. Lektura opowiadań stanowi swoiste wyzwanie, którego istotą jest czytelnicza wnikliwość, koncentracja i samozaparcie w doszukiwaniu się ukrytej symboliki.

Choć opowiadania Brytyjki charakteryzuje osobliwa, dość niepokojąca, gęsta i duszna aura, tematyczna różnorodność, nienaganna stylistyka oraz nieszablonowe postrzeganie realiów świata, ich lektura nie jest doświadczeniem, które znacząco odciśnie piętno na odbiorcy. Nieoczywistość historii stanowić może gwarancję satysfakcji, ale i rodzi swoistą frustrację. Poszczególne obrazy rozmywają się, nie zakotwiczają w pamięci czytelnika na dłużej. To książka dla odważnych i wytrawnych czytelników, rozpatrujących literaturę przede wszystkim w kategorii wyzwania.

Tytuł: Krótka historia Stowarzyszenia Nieurodziwych Dziewuch i inne opowiadania
Autor: Helen Oyeyemi
Wydawnictwo: Uniwersytetu Jagiellońskiego
Rok wydania: 2018
Ilość stron: 271
Tłumaczenie: Magdalena Rabsztyn-Anioł