Z samego serca Turcji – „Merhaba. Reportaże z tomu Zabójca z miasta moreli i osobisty słownik turecko-polski”, Witold Szabłowski

Merhaba. Reportaże z tomu Zabójca z miasta moreli i osobisty słownik turecko-polski to odświeżona wersja reportaży z bestsellerowego tomu Zabójca z miasta moreli, autorstwa nominowanego do Nagrody Literackiej Nike w 2011 roku polskiego dziennikarza, Witolda Szabłowskiego. Studiując i mieszkając w Turcji, autor odkrywał prawdziwe, absolutnie dualistyczne oblicze ojczyzny kilimów. Od przysłowiowej kuchni poznał tamtejszą ulicę i społeczność, przede wszystkim zaś jej mentalność. To właśnie tę dwoistą naturę kraju przedstawił w rzeczonym zbiorze, który – co nie jest rzeczą zaskakującą – składa się z dwóch, wzajemnie przenikających się, kontrastujących ze sobą części.

Pierwszą stanowią reportaże sensu stricto. To dwanaście niejednokrotnie  porażających i bolesnych opowieści z samego serca Turcji. W książce znajdziemy między innymi przejmujące wspomnienia Turki sprzedanej przez rodzinę do domu publicznego, czy wstrząsającą relację dotyczącą tzw. praktykowanych na kobietach „morderstw honorowych”. Prócz typowo dramatycznych opowieści, Szabłowski udokumentował historię „mordercy z miasta moreli” – Ali Ağcy i wspomniał, między innymi, jednego z wybitniejszych tureckich pisarzy – Orhana Pamuka. Co oczywiste, nie pominął bohatera narodowego – Mustafy Kemala Atatürka.

Człon reportażowy wzbogacony został o część stylizowaną na alfabetyczny słownik tematyczny. W tej części autor odkrywa zupełnie odmienne oblicze kraju półksiężyca. To republika w swoich najróżniejszych, różnobarwnych obliczach. Zaskakujące anegdoty i ciekawostki, opowieści pełne smaków, faktur i kolorów – to one stanowią trzon leksykonu, który sumarycznie – niczym najwspanialsza mozaika – daje uderzająco piękny, panoramiczny obraz kraju.

Turcja widziana oczami Szabłowskiego to kraj kontrastów. Turystycznie atrakcyjny, kulturowo ciekawy, a jednocześnie przesiąknięty niepokojącymi, skrajnie radykalnymi zachowaniami swoich rdzennych mieszkańców – rozdźwięk pomiędzy pięknem państwa, a jego skrajnym ekstremizmem jest wyraźny. Reportaże wzbogacone zostały licznymi, w swoim wydźwięku nostalgicznymi fotografiami, co jeszcze bardziej uwypukla ów dysonans i skłania do refleksji nad kondycją kraju.

Tom cechuje niebywale przystępny język. Szabłowski snuje zrozumiałą, stylistycznie lotną balladę na temat kraju balansującego pomiędzy Wschodem, a Zachodem. Ze względu na podjętą trudną tematykę, można odnieść wrażenie, iż autor podszedł do niej zbyt lakonicznie i beztrosko. W podejściu dziennikarza zabrakło wnikliwości w opisywaniu podjętej problematyki. W jego rozważaniach brakuje swoistej głębi, co bez wątpienia stanowi najsłabszy punkt książki Szabłowskiego.

Merhaba to przyjemny w odbiorze, merytorycznie wszechstronny, a przy tym interesujący zbiór reportaży dotyczących Republiki Tureckiej. Stanowią one atrakcyjny, w znacznej mierze zaskakujący przewodnik po kraju półksiężyca. Sięgając po niego należy mieć jednak świadomość, iż stanowi on ledwie wstęp do szerszego zagadnienia, jakim bez wątpienia jest kulturowy dualizm tego leżącego na pograniczu Europy i Azji barwnego kraju.

Tytuł: Merhaba. Reportaże z tomu Zabójca z miasta moreli i osobisty słownik turecko-polski
Autor: Witold Szabłowski
Wydawnictwo: W.A.B.
Rok wydania: 2018
Ilość stron: 254