Nejiko Suwa to utalentowana młoda skrzypaczka. Z rąk samego ministra propagandy III Rzeszy Josepha Goebbelsa otrzymuje wymarzone skrzypce – oryginalnego stradivariusa. Dar ów jest symboliczny – ma przypieczętować nazistowsko-japoński sojusz. Finalnie okaże się jednak przekleństwem dziewczyny, dla której zrozumienie i poskromienie instrumentu okaże się zadaniem arcytrudnym. Czy stanie wobec wyboru pomiędzy pasją do muzyki a własnymi ideałami?
W tej inspirowanej prawdziwymi zdarzeniami historii Iacono Yoann próbuje zadać pytanie o miejsce sztuki w chaosie wojennej zawieruchy. Czy miłość do muzyki może w jakikolwiek sposób usprawiedliwiać moralne wybory a fakt konfiskaty instrumentu i przekazanie go uzdolnionej skrzypaczce może zostać wybaczony? Czy instrument może posiadać duszę poprzedniego właściciela, a tym samym odpłacać pięknym za nadobne kolejnemu artyście?
Skrzypce Goebbelsa to powieść o wyższości sztuki nad polityką, która w sposób natarczywy, dla własnych pobudek i korzyści próbuje ją sobie bezkarnie zawłaszczyć. To również historia o pasji do muzyki, której nie niweczy okrucieństwo drugiej wojny światowej. Ta, choć stanowi znaczące tło historyczne niniejszej narracji, nie króluje nad opowieścią. Iacono Yoann nie epatuje bowiem tanimi emocjami, nie przyciąga uwagi wojenną martyrologią. Wabi minimalizmem stylu oraz reporterską oszczędnością słowa.
To bowiem proza skondensowana, w znacznej mierze pozbawiona sfery emocjonalnej, podana w sposób suchy i konkretny. Autor gra niedopowiedzeniem, które jest wartością nadrzędną w historii Nejiko Suwy. Przywiązana do swojego instrumentu bohaterka zawieszona zostaje niemalże w próżni, dochodzą do niej jedynie echa targanego wojną otoczenia. Ta uczuciowa i słowna oszczędność nie obdziera tej historii z emocji. Te kotłują się i kumulują, niepokoją oraz rodzą pytania o granice zatracania się w pasji oraz o moralność wyborów w dążeniu do realizacji planów artystycznych. Dzieje się tak głównie za sprawą dzienników bohaterki. Ich charakter dodaje bowiem powieści intymności, wzbudza też niemałe kontrowersje.
Warto nadmienić, iż powieść ta to zbeletryzowana forma biografii Nejiko Suwy, nietuzinkowa wariacja na temat jej życia, artystycznych obsesji jak i prób ujarzmienia młodzieńczych tęsknot. Wariacja minimalistyczna, ale jakże oryginalna i tą oszczędną estetyką słowa wyróżniająca się spośród podobnej jej literatury tematycznej. Niespotykana i fascynująca.
Tytuł: Skrzypce Goebbelsa
Autor: Yoann Iacono
Tłumaczenie: Justyna Polony-Poluk
Wydawnictwo: Mando
Rok wydania: 2022
Ilość stron: 290
