Jest i on. Styczeń – pierwszy miesiąc nowego roku, miesiąc trochę nijaki, by nie napisać depresyjny (świąteczna atmosfera pozostaje już wspomnieniem, do wiosny nadal daleko). Niemniej aura, jaka mu towarzyszy przywodzi na myśl jasne, klarowne obrazy, w których dominują śnieg i mróz, górskie wycieczki i towarzyszące im krajobrazy. Nastrój ów zdaje się mieć przełożenie na styczniowe książkowe premiery. Nie sposób nie doszukać się w nich zimowych inspiracji. Styczniowy rynek wydawniczy zdaje się być zdominowany przez zimę. Tym razem w literaturze przeważa motyw bieli i gór, nie zabraknie również odwołań do tej mniej radosnej strony wspomnianej pory roku. Przez przywołane przeze mnie tytuły przebija bowiem motyw kruchości życia, samotności oraz stagnacji. Przed Wami jedenaście premier książkowych, które zwróciły moją uwagę w u progu 2022 roku.
-
-
Bowie w Warszawie
Dorota Masłowska · Wydawnictwo Literackie · 12-01-2022
Opis wydawcy:
Nowa książka Doroty Masłowskiej. Opowieść o wielkim, a przede wszystkim małym świecie i rozpaczliwym poszukiwaniu w nim wolności.
Trwa gierkowska dekada lat 70. David Bowie, podróżując z Moskwy do Berlina, zatrzymuje się na krótką chwilę w Warszawie. Jego na pozór niewiele znaczący pobyt w polskiej stolicy obrósł legendą jako ucieleśnienie tego, co niedoścignione i niedostępne, smuga koloru i blasku w powszechnej szarzyźnie.
Tymczasem w jednym z dusznych i ciasnych warszawskich mieszkań nie może spać plutonowy Wojciech Krętek. Wrażliwy i emocjonalny milicjant próbuje rozwikłać sprawę niejakiego Dusidamka z Mokotowa.
Siejący postrach oprawca zdaje się jednak tylko symbolem pomniejszych przemocy i opresji, których mieszkanki Warszawy doświadczają na każdym kroku od świata i siebie nawzajem.
Co łączy króla muzyki z seryjnym dusicielem? Dowiecie się w opowieści o marzeniach i niespełnieniach.
-
Ręka pszczelarza
Tomasz Różycki · Wydawnictwo Znak · 12-01-2022
Opis wydawcy:
W nocnym labiryncie zgiełku i neonowych świateł poeta szuka zbawienia. Zagląda w zaułki zamieszkane przez migrantów i uchodźców, błądzi ścieżkami ich lęków i frustracji. Gubi się między jawą a snem.
Ręka pszczelarza Tomasza Różyckiego to zbiór wierszy powstałych podczas pandemii, którą poeta spędził w Berlinie. Pełen plastycznych, rytmicznych obrazów utwór buzuje wielością sensów i znaczeń. Znajdziemy tu nawiązania do obrzędu starosłowiańskich dziadów, żydowskiego Jizkor, Sanatorium pod Klepsydrą Brunona Schulza czy Czarodziejskiej góry Tomasza Manna. Wejście do stanowiącego motyw przewodni tomu ogrodu zoologicznego, Tiergarten, to tajemnicza i mroczna wyprawa w głąb siebie.
-
-
-
Biała elegia
Han Kang · Wydawnictwo WAB · 26-01-2022
Opis wydawcy:
Finalistka Międzynarodowej Nagrody Bookera 2018
Nowa książka autorki Wegetarianki, laureatki Międzynarodowego Bookera 2016
Biała elegia to powieść inna niż wszystkie i najbardziej osobista w dorobku autorki. Literacka perełka, w której tematem przewodnim jest biel. To książka o żałobie, odrodzeniu i wytrwałości ludzkiego ducha. Oszałamiające badanie kruchości, piękna i obcości życia. Autorka napisała większą część powieści podczas zimowego pobytu w Warszawie.
-
Trzy tłumaczki
Krzysztof Umiński · Wydawnictwo Marginesy · 19-01-2022
Opis wydawcy:
Trzy tłumaczki to opowieść o Marii Skibniewskiej, Joannie Guze i Annie Przedpełskiej-Trzeciakowskiej – trzech wielkich i wybitnych polskich tłumaczkach. To także opowieść o warsztacie tłumaczy, ich wyborach, walkach – nie tylko o przekład, zlecenie czy o autora, ale także o przetrwanie. Historie tych, którzy zazwyczaj pozostają – niesłusznie – w cieniu.
Trzy tłumaczki. Im właśnie zawdzięczamy dostęp do dużej części klasyki francuskiej i anglosaskiej, ich nazwiska widnieją w polskich wydaniach Baudelaire’a, Faulknera, Salingera, a bibliografie liczą po sto pozycji. Ich losy splatały się z historią życia literackiego w Polsce i z działalnością potężnych wydawnictw, jakimi za czasów PRL-u były Czytelnik i PIW; ich praca kształtowała wyobraźnię i gusty dużej części powojennej inteligencji. Krzysztof Umiński z wielką wnikliwością wydobywa z cienia osoby zwykle ukryte za stosem cudzych książek. Prezentuje ich warsztat, ale także ich niebanalne życiorysy, w różny sposób wplątane w historię dwudziestego wieku, od armii Berlinga po powstanie warszawskie. A wreszcie poznajemy doświadczenia trzech tłumaczek związane już bezpośrednio z ich pracą: cenzuralne perypetie Joanny Guze z esejami Camusa, bezbłędne wyczucie stylu przedwiktoriańskiego przez Annę Przedpełską-Trzeciakowską w przekładach powieści Jane Austen, jawne i ukryte zasadzki trylogii Tolkiena, jakie musiała pokonać Maria Skibniewska. Autor, sam tłumacz, mozolną sztukę przekładu potrafił przedstawić jako przygodę i wyzwanie; dość powiedzieć, że dalsze losy polskiej wersji Władcy Pierścieni czyta się właściwie jak kryminał.
Małgorzata Szpakowska
Niech czytelnika nie zwiedzie ten rzeczowy tytuł. Trzy kochanki byłoby równie na miejscu. Albo nawet Języków obcowanie. Książka Krzysztofa Umińskiego to rzecz o namiętności, literaturze i trzech niezwykłych kobietach, którym przyszło żyć w najgorszych czasach. Oryginalnie pomyślana, brawurowo napisana. Więcej nie powiem, by nie psuć nikomu radości odkrywania.
Maciej Zaremba Bielawski
-
-
-
Białe noce
Urszula Honek · Wydawnictwo Czarne · 26-01-2022
Opis Wydawcy:
Z pozoru nic się nie dzieje: mała podgórska miejscowość, kilka osób, nieuchwytny czas. A jednak światło się ściemnia, atmosfera gęstnieje, ktoś umiera w upalny dzień we własnym łóżku, ktoś spada ze skarpy, ktoś bezustannie krąży w ciemnościach. W debiutanckim zbiorze opowiadań Urszuli Honek, który spleciony jest delikatnymi nićmi powiązań niczym powieść, codzienność staje się niepokojąca i mroczna, choć źródła zagrożenia nie sposób odnaleźć. Ludzie rodzą się i umierają, tęsknią i marzą, smucą się i boją, aż w końcu niepostrzeżenie tracą zmysły. Mieszają się tu perspektywy czasowe, zmieniają narratorzy, coś się dzieje na jawie, coś w głowie szaleńca, a w górskich dolinach kładzie się ciemność.
-
-
Wyspa
Eustachy Rylski · Wydawnictwo Wielka Litera · 06-01-2022 Opis wydawcy:
Eustachy Rylski jest nazywany alchemikiem słowa oraz mistrzem języka i wirtuozem ukrytych sensów. Sam wyznaje skromnie: „Mam stuprocentową pewność, że swoją twórczością nie rozsupłam tajemnicy istnienia. Od czasu do czasu jednak próbuję”. Każda z opowiedzianych przez niego historii przybliża nas do tej tajemnicy bardziej i choć na chwilę zatrzymuje w zachwycie.
Zbiór Wyspa to cztery opowieści połączone jednym motywem w tle – morzem. Bohaterowie – dziewczyna z prowincji szukająca szczęścia, niepokorny ksiądz-playboy, sędziwy pisarz czy enigmatyczny wczasowicz – postawieni w niecodziennych, często ekstremalnych sytuacjach, muszą stawić czoła rzeczywistości i własnym charakterom. Snując opowieść o konkretnych ludziach, autor przygląda się naszym oczekiwaniom wobec świata i próbuje uchwycić rozdźwięk między tym, co myślimy i czujemy, a tym, co ostatecznie czynimy i mówimy.
-
Rodzina Strangerów
Katherena Vermette · Wydawnictwo Wielka Litera · 26-01-2022
Opis wydawcy:
Tylko rodzina wie, jak bardzo jest związana. Nawet, gdy jest rozdzielona.
Cedar Stranger prawie zapomniała, jak wygląda jej rodzina. Phoenix Stranger prawie zapomniała, jak to jest być wolną. A Elsie Stranger już prawie straciła nadzieję.
Po latach spędzonych w rodzinach zastępczych Cedar zamieszkuje ze swoim prawie nieznanym ojcem. Chociaż zmaga się z bólem rozłąki z matką Elsie i siostrą Phoenix oraz musi odnaleźć się w nowym domu otoczona przez obcych, to ma nadzieję na nowy rozdział w swoim życiu. Phoenix rodzi dziecko, którego nigdy nie będzie jej dane wychować. To jej najgorsza kara za błędy przeszłości. Elsie, walcząca z uzależnieniem, jest zdeterminowana, by zmienić swoje życie. Chce znów być z córkami i stać się osobą, na której będą mogły polegać. W przeciwieństwie do jej matki. Kobiety z rodziny Strangerów, czasem rozdzielone, czasem zjednoczone, walczą o przetrwanie w bezdusznym systemie, który obiecuje szczęście, a ostatecznie gwarantuje porażkę. W świecie pełnym rasizmu i nienawiści mogą liczyć tylko na siłę płynąca z więzów krwi.
-
-
-
Żyjąca góra
Nan Shepherd · Wydawnictwo Zysk i S-ka · 01-2022
Opis wydawcy:
Urzekający obraz piękna szkockich gór
W tym mistrzowskim obrazie przyrody Nan Shepherd odmalowuje swe wędrówki po szkockich górach Cairngorms. Natknęła się tam na świat zapierającego dech piękna, a czasem bezlitosnej surowości. Ta bogata poetycka proza otwiera przed nami świat skał, rzek, istot żywych, ale i skrytych aspektów tego górskiego pejzażu.
Shepherd poświęciła życie poznaniu „esencji” gór Cairngorms. W efekcie stworzyła klasyczną medytację nad wspaniałością tego pasma, a także nad wieloraką więzią, jaka łączy nas z dookolnym dzikim światem.
Przygotowany podczas II wojny światowej manuskrypt przeleżał nietknięty ponad trzydzieści lat, nim doczekał się publikacji.
Książka, która rośnie w miarę jej poznawania. Często czytam Żyjącą Górę, i wciąż mnie zdumiewa.
Robert MacfarlanePo jakichś jedenastu stronach, gdzie autorka opisywała widok z pewnego szczytu, czułem coś pomiędzy zachwytem i zawrotem głowy. Zastanawiałem się czy nazywanie tego „najpiękniejszą książką” nie jest jakimś czczym i płytkim komplementem. Właśnie: czułem coś pomiędzy zachwytem i zawrotem głowy wobec dzieła najpierwszej miary.
„Guardian”Jedno z arcydzieł dwudziestowiecznego pisarstwa o przyrodzie.
„Herald”
-
Druga siostra
Peter Nyström, Peter Mohlin · Wydawnictwo Czarna Owca · 26-01-2022Opis wydawcy:
Alicia Bjelke to młoda kobieta, której zdeformowana twarz sprawia, że ludzie odwracają się na jej widok.
Oddała się więc pracy jako programistka i wraz z siostrą – piękną Stellą – założyła firmę i stworzyła cieszącą się ogromnym powodzeniem aplikację randkową.
Pewnego dnia Stella zostaje znaleziona martwa, a Alicia zdaje sobie sprawę, że jest kolejnym celem.
Sprawa morderstwa zostaje przekazana byłemu agentowi FBI Johnowi Adderleyowi, który nadal przebywa w Karlstad i ukrywa się pod nową tożsamością.
Ciągle prześladowany przez demony przeszłości, zamiast uciekać, jest zmuszony raz na zawsze zmierzyć się ze swoją przeszłością, a śledztwo w sprawie morderstwa bardzo szybko daje mu ku temu pretekst.
Jeśli uda mu się zrealizować swój plan, może mieć w końcu szansę na upragnioną wolność. Czy nie jest jednak za późno?
-
-
-
Trzeba być cicho
Agnieszka Jelonek · Wydawnictwo Cyranka · 18-01-2022
Opis wydawcy:
Luna i Theo czują, że ich małżeństwo weszło w okres stagnacji. W nadziei na zmianę wprowadzają się do starego wiejskiego domu, nie sami jednak, lecz z przyjaciółką – przeciwieństwem Luny, kimś pomiędzy dzieckiem a szeptuchą. Pod jej wpływem w Lunie zaczynają odzywać się sekrety z dzieciństwa; domagają się ujawnienia. A przecież chciała tylko poudawać, że jest kimś innym, córką innego ojca, żoną innego męża. Pragnienie, żeby coś się w życiu zmieniło ziszcza się, ale nie tak, jak sobie wyobrażała. Należało marzyć ostrożnie.2
Fragment
Nikomu o tym nie powiedziałam. Codziennie rano zamykam się w łazience, puszczam wodę z kranu i cicho odsuwam szufladę,
w której trzymam nożyczki i jednorazowe maszynki do golenia. Na samym dnie, w pudełku po plastrach, schowałam tabletki antykoncepcyjne.
Każda pigułka jest podpisana skrótem. Sb to sobota. Tabletki są malutkie. Tak małe, że nie muszę ich nawet popijać. Tak małe, że nie muszę o nich mówić. Czasem się zastanawiam, dlaczego mu nie powiedziałam. Nie rozmyślam nad tym długo. Nie znam odpowiedzi. Za to znam wiele tajemnic. Jeśli poznam jakiś sekret, nie umiem go już wypuścić.
