Euforia. Opowieść o Sylvii Plath to beletrystyczna próba odtworzenia ostatniego roku życia amerykańskiej poetki i pisarki. Elin Cullhed portretuje Plath jako niespełnioną artystycznie twórczynię, matkę sprawującą opiekę nad dziećmi, żyjącą w cieniu męża kobietę zamkniętą pod swoistym szklanym kloszem, jak to ongiś określiła sama Plath. Debiutująca w roli powieściopisarki Elin Cullhed odmalowuje życie bohaterki obrazowo i z czułością, w taki sposób, iż historii tej nie sposób odmówić prawdopodobieństwa. To fantazja, która mogła rzeczywiście być częścią życia Sylvii Plath.
Szwedzka pisarka nie tylko snuje fantazję na temat ostatnich chwil swej bohaterki, próbuje również wskazać powody pojawiającej się i pogłębiającej z biegiem czasu jej depresji. Powieść bazuje na dychotomicznym podziale małżeństwa Plath. Culhhed opiera fabułę na kontraście mężczyzna-kobieta, mąż-żona, spełniający się artystycznie pisarz kontra zamknięta w mieszkaniu młoda matka, której odbiera się możliwość spełniania się zawodowo z powodu bycia matką i żoną właśnie. To wpisany w jej codzienność fatalizm, który wyzwala w bohaterce bunt. Plath toczy wewnętrzną walkę, stoi na ringu życia, bije się z myślami, zmuszona jest dokonywać kolejnych wyborów, z których każdy okupiony zostanie okrutnymi wyrzutami sumienia. Pisarskie ambicje zamykają jej drogę do bycia dobrą matką i żoną. Bycie odpowiedzialną i opiekuńczą matką i żoną zamyka jej zaś drogę do sukcesu na polu twórczym. To błędne koło to jednocześnie siła sprawcza jej bytu i niebytu zarazem.
Zmagania z trudami macierzyństwa i usilną próbą godzenia ich z zawodowymi planami, a także nieśmiałe zakusy, by dorównać w tych dążeniach mężowi, z którym coraz trudniej bohaterce znaleźć wspólny język okazują się wystarczające, by wrażliwa artystka zaczęła gasnąć. Elin Cullhed kreuje tę rzeczywistość z zaskakującą bezpretensjonalnością jako naturalny i oczywisty proces. Niebywały jest wydźwięk emocjonalny Euforii. Szwedka pochyla się nad Sylvią Plath czule, z zaskakującą wrażliwością i empatią. Obrazowo odmalowuje wszelakie emocje, jakie mogły być udziałem życia bohaterki. Bezsilność, niemoc, ból trawiący duszę Plath – to jedne z wielu uczuć, przepełniających ów portret. Teoretycznie są ulotne, zawieszone wyłącznie w sferze domysłów, rezonują jednak w czytelniku, wywołując współczucie. Niemoc, niepokój oraz bezradność przytłaczają niniejszą narrację, fascynują swą ekspresją, wymownością oraz wpisanym między wiersze prawdopodobieństwem.
Euforia. Powieść o Sylvii Plath to dojrzała, fatalistyczna w swym wydźwięku fantazja o poszukiwaniu swojego miejsca w świecie, akceptacji i miłości do siebie, o marzeniach i niespełnieniu, próbach wyrwania przestrzeni dla realizacji własnych planów i artystycznych założeń, przede wszystkim zaś o niebywałej samotności i czającej się depresji. Warto sięgnąć po ów tytuł zarówno znając twórczość i szczegóły biograficzne amerykańskiej pisarki, jak i mając z nią styczność po raz pierwszy. W pierwszym przypadku lektura ta będzie pięknym dopełnieniem Szklanego klosza, w drugim zaś okaże się idealnym zaproszeniem do świata pełnego wrażliwości i niespełnienia, do świata fatalizmu i niezrozumienia. Piękna, przejmująca lektura.
Tytuł: Euforia. Powieść o Sylvii Plath
Autor: Elin Cullhed
Tłumaczenie: Ewa Wojciechowska
Wydawnictwo: Książnica
Rok wydania: 2022
Ilość stron: 317
