Wyrwane z marginesu – „Przemilczane”, Joanna Ostrowska

O nazistowskiej wojennej machinie napisano już niemal wszystko. Brano pod lupę niemalże każdy jej aspekt, zbierano i publikowano świadectwa świadków, dokładając wszelkich sił, by ocalić ten makabryczny czas od zapomnienia, by stał się on przestrogą dla dalszych pokoleń. Swoją książką Przemilczane, Joanna Ostrowska udowadnia, iż nadal nie wszystko w tej materii zostało głośno powiedziane. Seksualna praca przymusowa przez dziesiątki lat stanowiła temat tabu, który to autorka stara się przybliżyć i przełamać.

Publikacja Joanny Ostrowskiej składa się z kilku rozdziałów, które w sposób niemal encyklopedyczny systematyzują dostępną wiedzę dotyczącą nierządu w czasach drugiej wojny światowej oraz okresu powojennego. Skupiając się na chronologii, autorka z dbałością o najmniejszy szczegół przedstawia historię powstawania domów publicznych udowadniając jednocześnie, iż nie były to działania jednostkowe, a zorganizowany i zaplanowany odgórnie przez nazistowskie władze system przymusowego nierządu.

Hitlerowcy z charakterystyczną dla siebie bowiem skrupulatnością, w samym sercu wojennej zawieruchy, dbali o sprawne funkcjonowanie zakładanych domów uciech, czuwając nad tym, by powstawały odrębne placówki dla wojsk SS oraz policji, a także dla służby pomocniczej, czy nawet, w celach motywacyjnych, dla robotników przymusowych. Zarówno te kobiety, które zgłaszały się ze względu na panujące w nich dobre warunki bytowe do domów publicznych dobrowolnie, jak i pracownice przymusowe, poddawane były szczegółowym i cyklicznym badaniom w celu minimalizacji rozprzestrzeniania się chorób wenerycznych. Po jednych i drugich zachował się nikły ślad.

Tyle właśnie po nich pozostało: daty i liczby.

Sięgając po niniejszą pozycję, należy mieć na uwadze, iż bazuje ona głównie na archiwalnych materiałach źródłowych oraz opracowaniach tematycznych. To sucha, chłodna i skonkretyzowana wiedza pozbawiona strony emocjonalnej.  Ostrowska nie przytacza epatujących przemocą obrazów. Jej drogowskazem są fakty, liczby, daty, nazwiska i nazwy miejsc. Autorka przywołuje wszak kilka świadectw kobiet, które pracowały w nazistowskich domach publicznych, zważywszy jednak na wstydliwy aspekt tejże pracy, wspomnienia te są anonimowe i wybiórcze, niejednokroć zdawkowe, niedopowiedziane, beznamiętne. To pojedyncze i wybrakowane tropy, wyrwane, dosłownie i w przenośni, z marginesu haniebnej wojennej rzeczywistości. Choć nie stanowią kompleksowego jej obrazu, w sposób nieśmiały wypełniają pewną jej lukę.

Tytuł: Przemilczane
Autor: Joanna Ostrowska
Wydawnictwo: Marginesy
Data wydania: 2018
Ilość stron: 464