Pisarz od kuchni – „Sztuka powieści. Antologia wywiadów I z 'The Paris Review’. Wywiady z pisarzami”, praca zbiorowa

Blog Literacki

Artysta malarz obiera odpowiednią perspektywę, przenosząc rzeczywistość na płótno odwzorowuje ją farbą i pędzlem. Pisarz włada piórem (tudzież w wersji współczesnej klawiaturą), świat wyobraźni przenosi na papier. Pisanie powieści, tak jak malowanie obrazu, to swego rodzaju sztuka, artyzm. Co za nim stoi? Jakie uwarunkowania, aspiracje, inspiracje, przyzwyczajenia? Jak wygląda warsztat i pogląd na świat kilkunastu czołowych, niemal klasycznych już pisarzy?

Założone w 1953 r. w Paryżu The Paris Review to niewątpliwie jedno z bardziej cenionych, poważanych i wpływowych czasopism literackich, jakie kiedykolwiek powstały. Na jego łamach publikowało wielu znanych i cenionych literatów, w tym chociażby Philip Roth czy Samuel Beckett. Na potrzeby magazynu przeprowadzono kilkadziesiąt wywiadów z czołowymi twórcami współczesnej literatury. Treść owych rozmów zebrana została w antologię zatytułowaną Sztuka powieści. Antologia wywiadów z The Paris Review. Tom pierwszy obejmuje wywiady z pisarzami, tom drugi z pisarkami.

Nazwisk prozaików, z którymi przeprowadzono wywiady, a które to zebrane zostały w pierwszej części antologii, przedstawiać nikomu nie trzeba. Usystematyzowane zostały w chronologii odwrotnej, czyli od najmłodszych, najbardziej nam współczesnych twórców jak Michel Houellebecq czy Julian Barnes, poprzez  tych odrobinę starszych, jak przykładowo Julio Cortázar czy Gabriel García Marquez, by zamknąć antologię dialogiem z Aldousem Huxleyem czy Ernestem Hemingwayem.

Każda z rozmów poprzedzona została odautorskim, dziennikarskim wstępem, w którym to przedstawione zostały warunki w jakich przeprowadzono wywiad z uwzględnieniem nastroju przepytywanego literata. Czasem konwersację odbywano zatem w cichym i ustronnym miejscu, najczęściej domu mieszkalnym pisarza, innym razem w gwarnej restauracji. Raz dziennikarz przepytywał rozkapryszonego Maxa Friscah czy pretensjonalnegp Vladimir Nabokov, innym razem w centrum uwagi znalazł się zarażający pogodą ducha Jorge Luis Borges. Tego rodzaju introdukcja pozwala odbiorcy na wczucie się w okoliczności dialogu oraz potęguje odczucie „podglądania”, naocznego przyglądania się prowadzonej rozmowie.

Zapraszam również do sprawdzenia reszty moich wpisów na Blogu Literackim – Bookiecik.pl

Kim zatem są / byli jedni z wybitniejszych światowych twórców literatury? Czym jest / był dla nich proces twórczy? Sztuka powieści… to kompendium wiedzy dotyczącej warsztatu pracy pisarza. Spośród dziesiątek ciekawostek, z omawianej antologii wyłowić można chociażby takie fakty jak ten, iż amerykański pisarz Don DeLillo zazwyczaj pisze z marszu, bez żadnego, wcześniej zarysowanego planu. Dla Julio Cortázara literatura była formą gry, a historia od której rozpoczynał przygodę z piórem kiełkowała w nim od wielu tygodni przed rozpoczęciem procesu twórczego. Marquez zaś, podobnie jak jego kolega po fachu Proust, wychodził z założenia, że pisanie to dziesięć procent inspiracji i dziewięćdziesiąt procent potu.

Dziennikarze przeprowadzający wywiady z literatami nie silili się przesadną na dyplomację. Ich pytania są dosyć odważne, choć w każdym wywiadzie sobie podobne. Konwersacje są ciekawe, aczkolwiek nie sposób ich czytać jednym ciągiem. Odpytywani twórcy czasem śmielej, innym razem zupełnie naturalnie i sympatycznie, a czasem wręcz obcesowo udzielają odpowiedzi na poruszane tematy. Stosowanie sztucznych stymulantów podczas pisania, artystyczna samotność czy stosunek do krytyki – to jedne z wielu poruszanych problemów. Poprzeplatane prywatnymi literackimi sympatiami i antypatiami rozmówców, inspiracjami literackimi oraz opisami nawyków stosowanych podczas pracy, dają dosyć jasny obraz przepytywanych mistrzów pióra.

Antologia wywiadów I z The Paris Review. Wywiady z pisarzami to spójna, choć dosyć monotematyczna antologia, w której to na warsztat pracy pisarzy spoglądać można zza ich pleców, niemal podglądając. Dialogi są dość żywe, emocjonalne, w sposób oczywisty ukazują nie tyleż przyzwyczajenia, co naturę przepytywanych pisarzy. Procesy twórcze przedstawione zostały od kuchni, zainspirują jednak tylko i wyłącznie mocno zainteresowanego niniejszą tematyką odbiorcę.

Tytuł: Sztuka powieści. Antologia wywiadów I z The Paris Review. Wywiady z pisarzami
Autor: praca zbiorowa
Wydawnictwo: Książkowe Klimaty
Rok wydania: 2016
Ilość stron: 500
Tłumaczenie: Dobromiła Jankowska, Adam Pluszka